Egzersiz ve Hafıza Arasındaki İlişki

Düzenli spor yapmanın diyabet ve kalp hastalığı gibi kronik rahatsızlıkların gelişmesine karşı koruduğu ve bazı durumlarda zihin sağlığını iyileştirebileceği herkes tarafından biliniyor. Ancak sporun hafıza gibi belirli işlevler üzerinde ne gibi bir etkisi olduğu henüz yaygın olarak bilinmiyor. Pekala, egzersiz yapmak bir teki nerede bilmediğimiz çorabımızı ya da yerini unuttuğumuz anahtarlarımızı daha kolay bulmamıza yardım edebilir mi?

Dartmouth, İngiltere’de yakın zamanda yapılan bir araştırma, belirli bir süre boyunca egzersiz yapmanın farklı hatırlama türlerini desteklemede ne açıdan önemli bir rol oynayabileceğine odaklanıyor.

Araştırmacılar egzersiz yoğunluğunun ve unutkanlığa sebep olan etkenlerin takibini yapmak için Fitbit gibi aktivite takip cihazlarına başvuruyor. Nature Scientific Reports dergisinde yayınlanan yakın tarihli bir makalede, araştırmacılar, kısa bir hikayeden ayrıntıları, konum detayları, yabancı dil terimlerini hatırlamak gibi birçok hafıza testini tamamlayan 113 katılımcının bir yıllık Fitbit verilerini inceliyorlar.

Bu çalışmanın sonucunda araştırmacılar, aktif hayat süren kişilerin, hareketsiz kişilere kıyasla genel olarak daha iyi hafızaya sahip olduğu kararına varıyor. Ancak aynı zamanda, alınan iyi sonuçların katılımcıların ne kadar yoğun egzersiz yaptıklarına bağlı olarak değiştiği de görülüyor.

Düzenli yürüyüş yaparak hafif ve orta yoğunlukta faaliyetlerde bulunan katılımcıların her günkü olayları hatırlamaya işaret eden daha iyi “epizodik” belleğe sahip olduğu tespit ediliyor. Öte yandan, koşuya çıkarak veya HIIT antrenmanı yaparak düzenli olarak yoğun egzersiz yapanların “uzamsal” belleğe yani alandaki nesneler veya konumlar arasındaki fiziksel ilişkiyi hatırlatan belleğe sahip olduğu görülüyor. 

Egzersiz ve hafıza arasındaki ilişkiyi sağlamlaştırmak için daha fazla çalışma yapılması gerekiyor. “Günlük aktiviteleri zihinsel performansa ne kadar çok bağlayabilirsek, hayatımızı nasıl geçirdiğimizi düşünmeye o kadar yaklaşıyoruz.” diyor Iowa Üniversitesi'nde bilişsel sinirbilimci olan Michelle Voss, uyku düzeninin ve spor yoğunluğunun önemini de vurgulayarak. Ancak bunun gibi birçok çalışma kişilerin ne kadar aktifse o kadar iyi hafıza belleğine sahip olduğuna da işaret ediyor.