Felekşan Onar’ın “Ütopyadan Sonra: Kuşlar" Sergisi Açıldı

Sadberk Hanım Müzesi’ndeki ilk çağdaş sanat girişimi olan “Ütopyadan Sonra: Kuşlar” projesi, heykel, tiyatro, film, arkeoloji ve saha araştırması alanlarına uzanıyor. Üç ana unsur etrafında kurgulanan sergi, müzenin koleksiyonundan seçilen Bronz Çağı’ndan Osmanlı dünyasına uzanan eserlerle diyalog içinde yeni bir cam heykeller serisi, çağdaş bir tiyatro oyunu ve bir sergi monografisini kapsıyor. Onar’ın 2018’den beri devam eden bir önceki projesi “Perched”e ait heykeller serisi, sıcak cam ile alçı kalıplara üfleme gibi geleneksel cam sanatını benimseyerek ve Yakın Doğu’da cam sanatının köklü tarihine göndermede bulunarak kuşların diline geri dönüyor. 

“Ütopyadan Sonra: Kuşlar”daki kuşlar belirli bir zamanı ve yeri olmayan bir öykü anlatıyor. Onlar, küratörün Aristophanes’in komedyası “Kuşlar”a ithafen yazdığı ütopyanın olanakları ve olanaksızlıkları hakkında soruları yanıtsız kalan kısa bir oyunun ana karakterleri. Oyun Aristophanes’inkilere benzer sorular soran fakat çağdaş izleyicilere hitap eden bir filmin senaryosu gibi. Sergide “Ütopyalar nasıl olanaklı olur?”, “Tarihsel hayal gücünü nasıl yeniden yönlendiririz?”, “Öykümüzü yeniden nasıl başlatabiliriz?”, “Bir felaketten sonra neler olur?” gibi sorulara yanıt aranıyor.

Projenin merkezinde, zamanda kopuşun bize daha yakın bir tarihsel metaforuna yer veriliyor. Oyundaki koro, Yunan alfabesiyle yazılan, çok tanınmayan bir Türkçe diyalekt olan Karamanlıca popüler türkülerden oluşuyor. Bu eserlerde Karamanlıların Anadolu’daki yurtlarına ve yerlerinden edilmelerine ışık tutuluyor. Aristophanes’in üslubunda acı-tatlı bir komedya olan “Ütopyadan Sonra: Kuşlar”, ütopyaların günümüzde nasıl olabileceği sorusu etrafında görüşler ve teorik düşünceye alan tanıyor. Oyun bu soruyu, felsefeci Àgnes Heller’in (1929-2019) sesiyle yanıtlıyor: “Tek olası ütopya, kişinin kendisidir.”

“Ütopyadan Sonra: Kuşlar” Sadberk Hanım Müzesi’nde 17. İstanbul Bienali paralel sergileri kapsamında 28 Şubat 2023 tarihine kadar arasında ziyarete açık.