Kanada’nın İlk İnteraktif Bahçecilik Merkezi

31 Ağustos 2023

Kanada'nın Winnipeg kentindeki “Yaprak”, insanların bitkilerle nasıl bağlantı kurabileceğinin daha iyi anlaşılmasını destekleyen bir bahçe ve sera kompleksi.

Kanada bozkırlarının derinliklerinde yer alan Yaprak, formatlara meydan okuyan bir sera kompleksi ve bahçecilik merkezi. Nispeten uzak, orta ölçekli bir şehir merkezi olan şehir, sıcaklıktaki keskin dalgalanmaların yaşanmasına alışkın. Uzun kış aylarında ortalamalar genellikle -40°C civarında seyrederken, yaz günleri +40°C ile zirveye ulaşıyor. Aşırı sıcaklıklarla mücadele etmenin bir yaşam biçimi sayıldığı Winnipeg’de, Yaprak sürdürülebilir bir mimari yaklaşım benimsiyor.

Şehrin sevilen Assiniboine Parkı içinde kuzeybatı-güneydoğu ekseninde konumlanan 14 hektarlık yeni destinasyon, eğitim amaçlı mutfak bahçelerinden entegre amfitiyatrolara ve bölgenin uzun süredir yeterince değer görmeyen Yerli kültürlerine saygı duruşunda bulunan ortaklaşa programlanmış alanlara kadar her şeyi içeriyor.


Toronto merkezli KPMB Architects firması, bu ana pavyonu 12 yıl boyunca titizlikle geliştirmek için yerel uygulamalar Architecture49, Blackwell Structural Engineers ve HTFC Planning & Design ile birlikte çalıştı. KPMB ortağı ve baş mimar Mitchell Hall, “Yapı, her fırsatta merakı, öğrenmeyi ve hazzı teşvik eden, içinde çeşitli biyomların bulunduğu bir taç yaprağı gibi açılan bir çatı ile, doğadan ilham alıyor” diyor.

Titizlikle ve bilinçli bir şekilde düzenlenmiş bu kampüsün merkezinde, iki farklı iklim biyomunu, bir kelebek bahçesini, sınıfları, büyük bir etkinlik alanını ve tesis bünyesindeki 12.000 kadar bitkiden malzeme tedarik eden üst düzey bir restoranı içeren 7.840 m2'lik bir sera bulunuyor.

Asansörleri, merdiven boşluklarını ve diğer tesisleri içeren konik bir çekirdekten yayılan Fibonacci dizilimi şeklindeki biyokubbe, binanın dış cephesi boyunca bir çadır gibi sabitlenmiş asma çelik kordonlu kablo ağı kanopilerinden oluşan bir sistem tarafından tanımlanıyor. Bu 33 metrelik diagrid, ileri düzeyde termal performans sağlayan esnek, hafif, “nefes alan bir cilt malzemesi” olan yenilikçi Etilen Tetrafloroetilenin (ETFE) kullanımını destekliyor.


Çift katmanlı film, her alandaki sıcaklığı düzenlemek için farklı aralıklarla pompalanan havayı alan yüzlerce yastık cebi oluşturuyor. Fakat, sistem bunu çok ihtiyaç duyulan güneş ışığını engellemeden yapıyor. Hall, "Cam kullanmış olsaydık, doğrudan güneş ışığını engelleyen ve dolayısıyla bitki büyümesi için optimum seviyedeki ışık nüfuzunu engelleyen büyük yapısal kirişler olurdu" diyor.

2022'nin sonlarındaki ön açılışından bu yana, Yaprak, kısa sürede Winnipeg'in gururu ve neşesi haline geldi; şehrin cesur kararlılığının, kültürel çeşitliliğinin, deneysel ruhunun ve doğaya olan takdirinin bir anıtı oldu.  

Bu proje, aynı zamanda dünya çapındaki asırlık ekolojik koruma ve konservatuar inşa etme geleneği söz konusu olduğunda da oyunun kurallarını değiştirecek nitelikte. Yaprak, aynı derecede değer verilen ancak önemli ölçüde bakıma muhtaç hale gelen klasik tarzdaki bir seranın yerini alıyor. Bu dinamik yapı ve sağladığı çok yönlü programlama, diğer şehirlere, özellikle de vatandaşlarını doğayla daha iyi bir şekilde buluşturmaya ciddi ihtiyaç duyan şehirlere örnek teşkil ediyor.